Europa’s streven naar digitale soevereiniteit
Donderdag 12 mei was de 7de editie van de Bismarck-lezing.
Dreigingen, Europese policy oplossingen en impact op de financiële sector
Europa voelt de dreiging van wat wel het techkolonialisme van de VS en China wordt genoemd, waarbij we steeds afhankelijker worden van een beperkt aantal dominante buitenlandse techbedrijven. De digitale identiteit van de meeste Europese burgers is afhankelijk van buitenlandse emailadressen en inmiddels staat 92% van de Europese data in buitenlandse clouds, waarvan 80% bij slechts vijf aanbieders. Behalve dat dit leidt tot leveranciersafhankelijkheden, opereren deze aanbieders als afgeschermde eco-systemen, die beperkte interoperabiliteit en portabiliteit van data en applicaties bieden. Hierdoor ontstaat een lock-in van Europese data waardoor deze beperkt beschikbaar is voor Europese innovatie. Inmiddels is het herstel van de digitale soevereiniteit van de EU een van de kernambities van de Europese Commissie.
Maar hoe bereik je dat in een tijd waarin er een ware race gaande is om mondiaal leiderschap op het gebied van de digitale technologieën (de tech cold war)? De VS en China gaan de weg op van tech protectionisme. Beide beperken de export van kritische technologieën en brengen actief productie daarvan terug naar eigen land. Een recente Amerikaanse Executive Order vergt zelfs dat alle ICT gerelateerde activiteiten vooraf worden gescreend op Chinese betrokkenheid. Niet verwonderlijk is dat China represailles treft.
Met de Europese digitale policy maatregelen probeert de EU de valkuil van tech protectionisme te vermijden. Vlaggenschip initiatieven zijn de zogenaamde Europese data spaces, waar de data van bepaalde sectoren wordt samengebracht om deze te ontsluiten voor Europese innovatie en het GAIA-X project (met als doel interoperabiliteit tussen clouddiensten te bewerkstelligen om zo de vereiste cloud capaciteit te kunnen opschalen, zonder eigen Europese hyperscalers op te zetten). Alle initiatieven hebben een grote impact op de bedrijfsmodellen van de financiële sector, de pensioenfondsen niet uitgesloten.
Lokke bespreekt waarom onze digitale soevereiniteit en identiteit onder druk staan, om zo het Europese digitale beleid gebaseerd op open data, open infrastructuur en open sourceen de disruptieve impact daarvan beter te kunnen begrijpen.
Na de lezing is er voldoende ruimte voor discussie.
Over de spreker
Prof. Dr. Lokke Moerel
Lokke is co-auteur (samen met Prof. Dr. Paul Timmers), van het publieksadvies ‘Reflections on Digital Sovereignty’, in opdracht van de Universiteit van Utrecht ‘Annual Constitutional Law Conference 2020’, beschikbaar op EU Cyber Direct.
Zij is lid van de Nederlandse Cyber Security Raad (het adviesorgaan van het Nederlandse kabinet op het vlak van cybersecurity), lid van de Monitoring Commissie van de Nederlandse Corporate Governance Code en cyberexpert van het Horizon2020 innovatieprogramma van de Europese Commissie.
Lokke ontving in 2021 en 2018 de International Law Office Client Choice Award voor Beste Internet & Technologie advocaat in Duitsland en in 2018 de Acquisition International Global Excellence Award voor meest invloedrijke vrouw in gegevensbeschermingsrecht.
Zie ook Lokke’s Tedx talk over AI en Ethiek.